Άξονες δράσεων
Οι προγραμματιζόμενες εργασίες, στο πλαίσιο λειτουργίας του Φορέα Διαχείρισης επιμερίζονται σε 6 κύριους άξονες δράσεων:
Άξονας 1: Καταγραφή και παρακολούθηση της βιοποικιλότητας των προστατευόμενων περιοχών Κεφαλονιάς-Ιθάκης.
Συνοπτικά, οι δράσεις καταγραφής και παρακολούθησης βιοτικών παραμέτρων που αναπτύσσονται από το προσωπικό του Φορέα Διαχείρισης σε συνδυασμό με αναθέσεις και με εξωτερικούς συνεργάτες είναι:
- Καταγραφή, παρακολούθηση και αειφορική διαχείριση πληθυσμών σπάνιων και απειλούμενων ειδών της Χλωρίδας των προστατευόμενων περιοχών Κεφαλονιάς-Ιθάκης.
- Καταγραφή, παρακολούθηση και αειφορική διαχείριση πληθυσμών σπάνιων και απειλούμενων ειδών Πανίδας των προστατευόμενων περιοχών Κεφαλονιάς-Ιθάκης.
- Καταγραφή, παρακολούθηση και αειφορική διαχείριση πληθυσμών σπάνιων και απειλούμενων ειδών Ορνιθοπανίδας των προστατευόμενων περιοχών Κεφαλονιάς-Ιθάκης.
- Καταγραφή, παρακολούθηση και αειφορική διαχείριση πληθυσμών Θαλάσσιας Χελώνας, Μεσογειακής Φώκιας, Κητωδών ειδών των θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών Κεφαλονιάς-Ιθάκης.
- Καταγραφή, παρακολούθηση και αειφορική διαχείριση χερσαίων & θαλάσσιων Τύπων Οικοτόπων των προστατευόμενων περιοχών Κεφαλονιάς-Ιθάκης.
- Δημιουργία υποδομής καταγραφής δεδομένων της παρακολούθησης με G.I.S.
- Ανάπτυξη καινοτόμων δράσεων – Λειτουργία Τράπεζας Γενετικού Υλικού & Εργαστηρίου αναγέννησης ειδών χλωρίδας.
- Καταγραφή και παρακολούθηση ειδών ασπόνδυλων των προστατευόμενων περιοχών Κεφαλονιάς-Ιθάκης.
- Καταγραφή και παρακολούθηση ειδών λεπιδοπτέρων (πεταλούδων) των προστατευόμενων περιοχών Κεφαλονιάς-Ιθάκης.
- Παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας της εφαρμοζόμενης διαχείρισης (διαρκής διαδικασία).
Άξονας 2: Επόπτευση-Φύλαξη-Διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών:
Ο Φορέας Διαχείρισης καλείται να διαδραματίσει έναν σημαντικό ρόλο στην Επόπτευση-Φύλαξη των προστατευόμενων περιοχών. Η αποτελεσματική Επόπτευση-Φύλαξη εξασφαλίζεται μέσα από την κατάρτιση και υλοποίηση ενός προγράμματος που έχει ως στόχο την καθημερινή παρουσία μελών του προσωπικού φύλαξης του Φορέα εντός των προστατευόμενων περιοχών δίνοντας προτεραιότητα στην περιοχή του Εθνικού Δρυμού Αίνου. Το πρόγραμμα διαφοροποιείται μεταξύ χειμερινής και καλοκαιρινής περιόδου. Επίσης, καθώς η αρμοδιότητα της επόπτευσης-φύλαξης διασπάται μεταξύ πολλών υπηρεσιών (π.χ. δασική υπηρεσία, πυροσβεστική υπηρεσία, λιμενικό σώμα κ.α.), επιδιώκεται η ενεργή συνεργασία και ο συντονισμός με τις συναρμόδιες υπηρεσίες για τη συγκεκριμένη δράση. Η εξασφάλιση της τήρησης των κανονισμών λειτουργίας των προστατευόμενων περιοχών συνδράμει σημαντικά στην αποτελεσματική διαχείρισή της. Η αποτελεσματική διαχείριση των Προστατευόμενων Περιοχών ενισχύεται από την υλοποίηση συγκεκριμένων μελετών οι οποίες εντάσσονται στην υπό ανάλυση αυτεπιστασία όπως ενδεικτικά αναφέρονται:
(i) Μελέτη για τον καθορισμό των ακριβών ορίων του Πυρήνα του Εθνικού Δρυμού Αίνου και την ανακατασκευή της περίφραξής του,
(ii) Μελέτη Διαχειριστικού Σχεδίου των προστατευόμενων περιοχών,
(iii) Ειδική Λιβαδοπονική Μελέτη για την περιφερειακή ζώνη του Εθνικού Δρυμού Αίνου,
(iv) Μελέτη επιπτώσεων από την λειτουργία αιολικών πάρκων στα είδη ορνιθοπανίδας της ΖΕΠ του Φορέα Διαχείρισης
(v) Δημιουργία βάσεων δεδομένων, χαρτών εξάπλωσης και κρίσιμων ενδιαιτημάτων σπάνιων και απειλούμενων ειδών των προστατευόμενων περιοχών.
Άξονας 3: Επικοινωνιακή στρατηγική Φορέα, δράσεις ενημέρωσης-ευαισθητοποίησης:
Προκειμένου ο Φορέας να μπορέσει να υλοποιήσει με επιτυχία τις προγραμματιζόμενες δράσεις για την προστασία, ανάδειξη και διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών, είναι απαραίτητο να αποσαφηνιστεί στην τοπική κοινωνία και να γίνει αποδεκτός από αυτήν ο ρόλος του. Συνεπώς απαιτείται η θέσπιση και υλοποίηση μιας ολοκληρωμένης επικοινωνιακής στρατηγικής, η οποία θα αποσκοπεί στην ανάδειξη του κεντρικού ρόλου του Φορέα Διαχείρισης στη διαχείριση και στην προστασία των προστατευόμενων περιοχών, αλλά και στην ενίσχυση της συμμετοχικής διαδικασίας, είτε οργανωμένων ομάδων, είτε απλών πολιτών στη διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών.
Για την επίτευξη αυτού του σημαντικού στόχου, ο συγκεκριμένος Άξονας Δράσεων περιλαμβάνει την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους κατοίκων του νησιού, αλλά και επισκεπτών, μεμονωμένων πολιτών, ή οργανωμένων ομάδων, είτε στο περιβαλλοντικό κέντρο, όπου στεγάζεται ο Φορέας, είτε στο ύπαιθρο. Τα θέματα που θίγονται αφορούν στα ιδιαίτερα αβιοτικά και βιοτικά χαρακτηριστικά και στην αξία των οικοσυστημάτων του Εθνικού Δρυμού Αίνου και των λοιπών προστατευόμενων περιοχών, αλλά και στις πιέσεις και απειλές που αυτές δέχονται. Σκοπός είναι η αφύπνιση των πολιτών στην αναγκαιότητα για προστασία και σεβασμό των προστατευόμενων περιοχών, αλλά και στα αδιαμφισβήτητα οφέλη που προκύπτουν από αυτή. Η περιβαλλοντική εκπαίδευση σε μαθητές της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, η αξιοποίηση των σύγχρονων ηλεκτρονικών μέσων επικοινωνίας (ιστοσελίδες, κοινωνικά δίκτυα, ψηφιακές εφαρμογές), η παραγωγή και διάθεση ποικίλου έντυπου και ηλεκτρονικού υλικού ενημέρωσης, η διενέργεια ενημερωτικών ημερίδων με ποικίλη θεματολογία, αλλά και σεμιναρίων που στοχεύουν σε συγκεκριμένες ομάδες πολιτών, η διάδοση του πνεύματος εθελοντισμού, κ.λπ. είναι μερικές μόνο από τις δράσεις του συγκεκριμένου Άξονα.
Μέσα από σωστά σχεδιασμένα έργα περιβαλλοντικής ενημέρωσης, ο Φορέας Διαχείρισης μπορεί να προσεγγίσει μεγάλο εύρος πολιτών και φορέων, να επηρεάσει, να αλλάξει στάσεις, απόψεις και συμπεριφορές των κοινωνικών ομάδων, στις οποίες θα γεννηθεί το αίσθημα ευθύνης απέναντι στις προστατευόμενες περιοχές και η επιθυμία συμμετοχής στο σύστημα λήψης αποφάσεων.
Άξονας 4: Διοικητική υποστήριξη της υλοποίηση των δράσεων στο πλαίσιο του επιχειρησιακού προγράμματος:
Η ορθή παρακολούθηση της υλοποίησης ερευνητικών προγραμμάτων αποτελεί σημαντικό παράγοντα στην επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί από την Διοίκηση του Φορέα και αφορούν τόσο στο φυσικό όσο και στο οικονομικό αντικείμενο υλοποίησης ερευνητικών προτάσεων. Η τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων, η συγγραφή, η παραλαβή από τα αρμόδια τμήματα και η αποστολή στις αρμόδιες υπηρεσίες των παραδοτέων των επιμέρους δράσεων, καθώς και η κατά το δυνατόν πρόβλεψη και αντιμετώπιση παραγόντων που μπορεί να οδηγήσουν σε καθυστερήσεις είναι αντικείμενο της παρούσας ενότητας.
Άξονας 5: Ανάπτυξη καινοτόμων δράσεων:
(i) Παρακολούθηση παραλιών ωοτοκίας και περιοχών τροφοληψίας της θαλάσσιας χελώνας (Caretta caretta) με την χρήση μη επανδρωμένων ιπτάμενων Οχημάτων
(ii) Παρακολούθηση ενδιαιτημάτων (σπηλαίων) μεσογειακής φώκιας (Monachus monachus) με την χρήση καμερών παρακολούθησης της άγριας πανίδας
(iii) Καταγραφή και παρακολούθηση στρουθιόμορφων πτηνών με τη μέθοδο των δακτυλιώσεων.
(iv) Παρακολούθηση της επίδρασης των περιβαλλοντικού θορύβου σε κητώδη είδη με τη χρήση υδροφώνων στην προστατευόμενη θαλάσσια περιοχή GR2220005.
Άξονας 6: Δικτύωση με φορείς του εσωτερικού και εξωτερικού:
Ο Φορέας Διαχείρισης είναι ήδη μέλος ευρωπαϊκών δικτύων προστατευόμενων περιοχών, όπως των EUROPARC, Eurosite, MedPAN. Παράλληλα, έχει θέσει ως στόχο την ανακήρυξη της Κεφαλονιάς-Ιθάκης ως Παγκόσμιο Γεωπάρκο της UNESCO και την θεσμοθέτηση του Εθνικού Δρυμού Αίνου ως “Διεθνές Πάρκο Σκοτεινού Ουρανού”. Βασικός στόχος του Φορέα Διαχείρισης από την συμμετοχή του σε ευρωπαϊκά και διεθνή δίκτυα αποτελεί η προστασία της βιοποικιλότητας της Κεφαλονιάς & Ιθάκης, σε συνδυασμό με την βιώσιμη ανάπτυξη των προστατευόμενων περιοχών. Ιδιαίτερη μέριμνα για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός θα δοθεί στην ευημερία των ανθρώπων που ζουν και δραστηριοποιούνται στην ευρύτερη περιοχή των προστατευόμενων περιοχών της Κεφαλονιάς και της Ιθάκης, δηλαδή στους ανθρώπους του πρωτογενούς τομέα, τους ανθρώπους του τουρισμού και γενικότερα στους πολίτες των δύο νησιών. Ο Φορέας Διαχείρισης επιδιώκει την συνεργασία με τοπικούς φορείς, πανεπιστήμια, ερευνητικά ιδρύματα, όπως και με άλλα ευρωπαϊκά πάρκα. Στους τομείς προτεραιότητας για συνεργασία περιλαμβάνονται η ανταλλαγή τεχνογνωσίας, οι τρόποι ανάπτυξης του οικοτουρισμού, η προστασία και παρακολούθηση του περιβάλλοντος, η μείωση των επιπτώσεων από την κλιματική αλλαγή, η βιώσιμη ανάπτυξη των νησιωτικών προστατευόμενων περιοχών κ.α.
